بدون شک با مشاهده سیمهای برق در مکان‌های مختلف و مشاهده رنگبندی آنها این سوال در ذهن شما شکل میگیرد که استفاده از این رنگ‌ها در تولید انواع سیم و کابل چه اهمیتی دارد؟ تعیین استاندارد رنگبندی سیم و کابل برق این امکان را فراهم میکند که بتوان آنها را بر اساس میزان ولتاژ و کاربردهای مختلف شناسایی و از یکدیگر تفکیک کرد. در نتیجه هنگام نصب و استفاده، نوع سیم و کاربرد آن به راحتی قابل تشخیص خواهد بود.
این موضوع به خصوص در زمانی که بحث عیبیابی و رفع نقص سیمکشی مطرح میشود، اهمیت بالایی پیدا میکند. پیروی از این استاندارد باعث میشود که در زمان بروز حادثه و عیبیابی با شناخت کافی در خصوص رنگ سیم برقها تنها بر روی سیم معیوب کار کرده و به راحتی مشکل را برطرف کرد. دیگر نکته مهم در این خصوص تهیه نقشه مدار سیمکشی و مستندسازی اشاره کرد، که از اهمیت بالایی برخوردار است. از دیگر دلایل اهمیت رنگبندی در سیمهای برق میتوان به مستندسازی و نقشه مدار سیمکشی اشاره کرد که از اهمیت زیادی برخوردار است.
انواع استاندارد رنگی سیم و کابل برق کدامند؟
امروزه روشهای متفاوتی به جهت شناسایی سیمهای برق براساس نیاز و کاربرد آنها وجود دارد، که یکی از این روشها توجه به کدهای رنگی است. در ساختمانهای قدیمیتر از کدهای مختلفی استفاده شده است، که اجرای این روش ایده مناسبی است. مستند کردن این کدهای رنگی ایده بسیار جالبی است، زیرا کار ایمنتر بوده و نگهداری از آن هم آسانتر خواهد بود. در ادامه به بررسی انواع استاندارد رنگ سیم برق در کشورهای مختلف میپردازیم.
استاندارد کدهای رنگ سیم برق در آمریکا
استاندارد رنگبندی در کشور آمریکا براساس IEC انجام میشود، که رنگ سفید یا خاکستری به جای آبی کمرنگ در سیم نول و رنگ سبز به جای زرد برای هادی حفاظتی(ET) استفاده میشود. این کدهای رنگی مشترک عمدتا برای سیم برق مدارهای شاخهای، سیمکشی بین دستگاه محافظتی (مانند قطع کننده مدار) و بار (لوازم خانگی یا یک وسیله) تعیین میشوند.
رنگ سیم برق 120/208/240 ولت AC
رنگ سیم برق 120/208/240 ولت AC مناسب استفاده در سیم کشی منازل و ساختمانهای اداری است، که به صورت زیر دستهبندی میشوند.
فاز1: سیاه
فاز 2: قرمز
فاز 3: آبی
زمین (ارت) : سبز، سبز با نوار زرد
خنثی: سفید
لازم به ذکر است، اگر سیستم سیمکشی یک فاز با ولتاژ بالاتر از دیگر فازها داشته باشد، باید سیمها با استفاده از اتصال «high-legLK» و با رنگ نارنجی مشخص شوند. ( این سیمکشی برای NEC 110.15 استفاده میشود.)
رنگ سیم برق 277/480 ولت AC
این رنگ سیم در موتورهای صنعتی، تجهیزات و سیستمهایی با ولتاژ بالا استفاده میشوند، که نکته مهم دارا بودن سیستم سیگنال ثبت شده در آنها است. داشتن برچسبهای دقیقتر که اطلاعاتی مانند شناسایی مدار و یا نقطه قطع مناسب را داشته باشند مزیت این سیمها محسوب میشود، که عبارتند از:
فاز 1: قهوهای
فاز 2: نارنجی
فاز 3: زرد
فاز 4: خاکستری
زمین (ارت) : سبز، سبز با نوار زرد
رنگ سیم برق قدرت DC
تنها استفاده از این رنگ سیم برق در سیستمهای انرژی خورشیدی و یا سیستمهایی است که باتری آنها از جریان مستقیم استفاده میکنند، زیرا جریان AC در این موارد کاربردی ندارد.
مثبت (غیر زمین (ارت) ): قرمز
منفی (غیر زمین (ارت) ): سیاه
زمین (ارت) : خاکستری یا سفید
کدهای رنگ سیم برق در اروپا
در اروپا سیستمهای برقی از کدهای رنگی ساخته شده کمیسیون بینالمللی الکترونیک (ICE) برای مدارهای AC در سیمکشی برقی استفاده میکنند. این استاندارد نخست به عنوان ICE 60446 منتشر شد، که بعدها در سال 2001 با استاندارد ICE 60445 ادغام شد.
نامگذاری رنگ سیمها در این استاندارد به شرح زیر است:
فاز 1: قهوهای
فاز 2: سیاه
فاز 3: خاکستری
خنثی یا نول: آبی
زمین (ارت) : سبز و زرد
کدهای رنگ سیم برق در ایران
در ایران کدهای رنگ سیم برق طبق استاندارد وزارت نیرو به شماره 63102 که مربوط به رنگ و پوشش تجهیزات صنعت برق و رنگ ظاهری است تعیین میشود. این نامگذاری به ترتیب به رنگ قرمز، زرد و آبی و با فازهایS, R و T هستند. البته میتوان به این مورد اشاره کرد، که رنگبندی مطابق استاندارد چین به صورت زرد، سبز و قرمز هم در ایران استفاده میشود.
کدهای رنگ سیم برق در انگلستان
به طور کلی کشور انگلستان در تمامی زمینهها برخلاف استانداردهای بینالمللی عمل کرده و از استانداردهای مخصوص خود پیروی میکند، همین امر در خصوص رنگبندی سیم و کابلها نیز صدق میکند. این کشور در سال 2001 استانداردی به نام BS 7671 به جهت تعیین رنگ سیم و کابلها براساس کاربرد آنها تدوین کرد. این استاندارد مشابه معیارهای ICE است، که تنها تفاوت آن در تعیین رنگ خاکستری برای مشخص کردن سیمهای فاز است.
کدهای رنگ سیم برق در کانادا و ژاپن
رنگ بندی استاندار رنگ سیم برق در کشورهای کانادا و ژاپن مشابه هم هستند، که براساس آخرین تغییرات در سال 2001 که استفاده از استاندارد ICE 60446 کنار گذاشته شد به صورت زیر تعیین میشوند:
رنگ سفید یا خاکستری برای سیم نول به جای آبی کمرنگ
سبز برای سیم ارت (هادی حفاظتی) به جای زرد و سبز
